Wat Japan ons leert over (Positief Gezond) ouder worden

Hoe gaat Japan om met de ouder wordende bevolking, zowel op medisch, sociaal als cultureel vlak? En wat kunnen wij in Nederland leren van hun manier van kijken naar ouder worden? Elisa Strating, ergotherapeut en trainer Positieve Gezondheid, reisde mee met de studiereis Positief ouder worden in Japan, georganiseerd door Corine van Maar (Van Maar Advies) en Karolien van den Brekel (Positive Health International).

De reis voerde van Tokyo via de Heisei Medical Welfare Group en de Japanse Alpen naar Okinawa, een van de zogeheten Blue Zones, waar mensen op een natuurlijke manier vitaal oud worden. Het doel van de reis was om het Nederlandse perspectief op ouder worden en ouderenzorg te verbreden en inspiratie op te doen uit de Japanse manier van leven.

Principes van Positieve Gezondheid in Japan

‘De WHY voor mij om mee te gaan, was een samensmelting van mijn werkervaring en persoonlijke passies. Japan fascineert me al lang door de combinatie van oude cultuur en moderne samenleving. Tijdens de reis kwamen veel thema’s die ik belangrijk vind tot leven: Wabi-Sabi (de schoonheid van imperfectie), Ikigai (leven met een doel), het Kawa-model en Shinrin-Yoku (bosbaden). Ik was benieuwd hoe Japan omgaat met de uitdagingen van vergrijzing en met welke inzichten ik terug zou komen om bij te dragen aan de beweging van Ziekte en Zorg naar Gezondheid en Gedrag.’

‘Ik voelde me direct thuis. Van kleine gebaren onderweg tot persoonlijke attenties in een Ryokan, overal ervoer ik respect en aandacht. Bij de Heisei Medical Welfare Group werden we zelfs met applaus ontvangen. De uitspraak van de president, “We embody this value”, verwees naar de overtuiging dat iedereen zichzelf mag zijn en het leven kan leiden dat hij wil. Dat raakte me, want daarin herkende ik veel van de principes van Positieve Gezondheid.’

Verdieping en zingeving

‘In Japan werd Ikigai voor mij echt voelbaar. Overal ontmoetten we mensen die met aandacht en passie bezig waren. Een chef-kok die zijn gerecht omschreef als een berg in de lente, een vrouw die haar liefde voor laughter yoga deelde, of iemand die straalde als ze vertelde over traditionele dans. Het liet zien hoe belangrijk het is om iets te doen dat betekenis heeft. Op Okinawa leerden we over de Moai, groepjes mensen die elkaar al vanaf hun jeugd kennen en elkaar blijven ondersteunen, zowel praktisch als emotioneel. Dat gevoel van gemeenschap en veiligheid gun ik iedereen.’

Wat haar opviel bij de ouderen was hun openheid en levenslust. ‘Zij zien ouder worden niet als een eindpunt, maar als een nieuwe levensfase die ook weer verrijkend kan zijn. Onderdeel blijven van een gemeenschap en ertoe doen is daarbij essentieel. Op Okinawa hoorde ik verhalen over de veerkracht van mensen na de Slag om Okinawa en over hoe ze samen verder gingen. Dat vond ik indrukwekkend en inspirerend.’

Gezondheid begint bij verbinding

‘De reis heeft me veel gebracht,’ besluit Elisa. ‘De combinatie van werk en persoonlijke groei, de ontmoetingen en de inzichten over gezond oud worden hebben mijn werk nieuw leven ingeblazen. Inmiddels zijn er mooie projecten ontstaan, zoals Vitaler Velsen, waarin Positieve Gezondheid en het Leefstijlroer elkaar versterken. Met de focus op veerkracht van inwoners krijgt de Beweging Positieve Gezondheid Kennemerland steeds meer vorm. De reis heeft mijn overtuiging verdiept dat gezondheid begint bij verbinding – met jezelf, met elkaar en met de natuur.’

De volgende studiereis naar Japan vindt plaats van 31 mei tot 6 juni 2026.
Meer informatie: www.vanmaaradvies.nl of via corine@vanmaaradvies.nl.