Een werkplek vol betekenis: de Viermarken als levend voorbeeld van Positieve Gezondheid

Gastblog door dr. Sandra van Hogen-Koster

Op een bewolkte ochtend brachten wij een bezoek aan stichting boerderij de Viermarken in Enschede. Wat we daar aantroffen was een plek waar mensen mogen groeien, samenwerken en vooral: zichzelf zijn. Een plek waar geen ‘cliënten’ rondlopen, maar medewerkers – mensen met talenten, met een verleden, met dromen. Geen etiket, maar een mens. Wat begon als een kennismaking, werd een ervaring die ons diep raakte.

We waren daar in onze rol vanuit het lectoraat Positieve Gezondheid: ikzelf Sandra van Hogen-Koster als lector en trainer, samen met mijn collega Carlinde Schoonen, die naast trainer en onderzoeker ook vrijwilliger is bij de Viermarken. We waren nieuwsgierig: hoe kunnen we elkaar versterken? Wat kunnen we leren van de manier waarop hier gewerkt wordt?

Werken vanuit kracht en eigen regie

Bij de Viermarken draait alles om mogelijkheden. Niet wat je niet kunt, maar wat je wél kunt staat centraal. Dat begint al bij het intakegesprek met nieuwe medewerkers. Er wordt breed gekeken naar wie iemand is, wat iemand drijft en waar iemand tot zijn recht komt. Deze brede blik sluit naadloos aan bij het gedachtengoed van Positieve Gezondheid.

Wat extra bijzonder is: de mensen die hier werken, hebben een grote mate van eigen regie. Ze denken zelf mee over wat ze willen doen op de boerderij – en in welk tempo. Werken met dieren, groenten verbouwen, bakken in de bakkerij, het bewerken van hout, helpen in de winkel, zorgen voor het erf: er is veel keuze, en de begeleiders stemmen zorgvuldig af op iemands wensen en belastbaarheid. Zo ontstaat een werkdag die aansluit bij wie je bent én wat je kunt leren.

Samenwerken op maat

De kracht van de Viermarken zit ook in de onderlinge samenwerking. Een mooi voorbeeld: iemand met autisme die heel nauwkeurig werkt, wordt bewust gekoppeld aan iemand die wat chaotischer is en behoefte heeft aan structuur. Beiden vullen elkaar aan en leren van elkaar.

Ook aan fysieke beperkingen wordt gedacht. Zit iemand in een rolstoel? Dan worden bonen zó gepland en geplant dat ze op zithoogte kunnen worden geoogst. Iedereen doet mee, op zijn of haar manier.

Een plek vol leven

De Viermarken is een levendige plek: een enorme tuin vol groenten, fruit en kruiden, dieren, een bakkerij, en een winkel waar de producten worden verkocht. Er wordt bewust nauwelijks gebruik gemaakt van machines, en bestrijdingsmiddelen worden niet ingezet. Het werk is ‘puur’, tastbaar, betekenisvol. De relatief lage begeleidingsratio zorgt ervoor dat er ruimte is voor contact, voor leren, voor groeien.

Veerkracht en zingeving

We sloten onze rondleiding af met een kop koffie binnen. In gesprek met Mirjam, werkbegeleider bij de Viermarken, werden we nog meer geraakt door de toewijding en de bescheidenheid van het team. Ze werken vanuit het hart, vaak zonder expliciet te benoemen wat ze doen. Maar het is zichtbaar in alles: zingeving, trots, verbinding en veerkracht.

Niet iedere taak is leuk of gemakkelijk. Sommige klussen vragen doorzettingsvermogen. Maar juist dat maakt dat mensen groeien. Door iets tóch af te maken, ontstaat trots. Je veerkracht neemt toe, je voelt je van betekenis, je wordt gezien. En dat is misschien wel het grootste cadeau.

Positieve Gezondheid in de praktijk

Wat de Viermarken doet, is in de kern werken aan alle dimensies van Positieve Gezondheid:

• Lichamelijke gezondheid via het buiten zijn en fysiek bezig zijn;
• Mentaal welbevinden door structuur, rust en persoonlijke groei;
• Zingeving door werk dat ertoe doet;
• Meedoen aan een gemeenschap;
• Dagelijks functioneren door regelmaat en praktische taken;
• En niet in de laatste plaats: eigen regie.

Hoewel ze daar in het verleden niet bewust mee bezig waren, is het besef inmiddels gegroeid. Tijdens de open dag in juni was er zelfs een kraampje over Positieve Gezondheid. Er wordt gekeken hoe zichtbaar gemaakt kan worden wat het oplevert, in kwaliteit van leven én mogelijk ook in zorggebruik of maatschappelijke participatie.

Een levend voorbeeld

De stichting Viermarken laat zien wat mogelijk is als je mensen echt ziet en hen de ruimte geeft om te groeien. Ze zijn een levend voorbeeld van hoe Positieve Gezondheid in de praktijk kan werken, zonder jargon of ingewikkelde termen. Gewoon: mens tot mens. Wij kijken uit naar verdere samenwerking, uitwisseling en het delen van dit prachtige verhaal.

Sandra van Hogen-Koster is Lector Positieve Gezondheid, Leefstijl & Leiderschap. Meer weten over De Viermarken? Ga naar viermarken.nl.