Gedragsverandering vanuit Positieve Gezondheid

Vanwege toenemende vergrijzing, complexe zorgvraagstukken en een nijpend arbeidstekort, komt de zorg steeds meer onder druk te staan. Het moet anders. Maar hoe? In het boek ‘Gedragsverandering vanuit Positieve Gezondheid’ dragen auteurs John Dierx, Cindy de Bot, Andrea Steuns en Marleen Mares handvatten aan voor gezondheids- en welzijnsprofessionals in opleiding om te werken vanuit cliëntperspectief en focus te leggen op samenwerking. Wij spraken John Dierx over dit boek.

Waarom dit boek?

‘Er zijn talloze goede boeken over gedragsverandering voor verpleegkundigen. Uitgeverij Coutinho benaderde ons vanuit onze aanstelling bij Avans Hogeschool om een nieuw lesboek voor verpleegkundigen te ontwikkelen. Bij Avans Hogeschool staan wij alle vier aan de basis van Positieve Gezondheid, daarom gaven we aan graag deze invalshoek te willen gebruiken voor het boek. Cindy de Bot kent de weg in ziekenhuizen met een achtergrond in huisartsgeneeskunde. Andrea is gezondheidswetenschapper in sociale settings, Marleen Mares houdt zich bezig met sport en beweging en ik ben bekend met gedragsverandering. Samen vormen we een sterk team om een boek over gedragsverandering in verschillende praktijksettings met behulp van Positieve Gezondheid te schrijven.’

Voor wie is het boek geschreven?

‘Hoewel we het boek in eerste instantie schreven voor verpleegkundigen in opleiding, kan het veel breder worden ingezet. Positieve Gezondheid leent zich goed voor interdisciplinaire samenwerkingen. Bovendien biedt Positieve Gezondheid een andere invalshoek: het gaat om een ander gesprek met de cliënt. De cliënt is leidend. Het boek is geschikt voor alle paramedische beroepen met interesse in Positieve Gezondheid en kan goed gebruikt worden in onderwijs, maar bijvoorbeeld ook in zorgorganisaties om personeel bij te scholen. We hopen dat het boek in het tweede semester ook wordt opgenomen in de lesstof van Avans Hogeschool.’

Wat maakt het boek vernieuwend?

‘Traditionele gezondheidsbevorderende literatuur voor het onderwijs is in de regel vaak instruerend: top down wordt een methode uitgelegd die volgens die wijze moet worden toegepast. Dit boek gebruikt het perspectief van de cliënt en legt verbinding tussen disciplines met behulp van Positieve Gezondheid. We verbinden pijlers van Positieve Gezondheid aan de verschillende praktijksettings. En we stimuleren de dialoog. Blijf in gesprek met de cliënt over je aanpak en aanvliegroute alsook met collega’s in andere werkvelden. Door Positieve Gezondheid blijft de cliënt aan het roer. We zijn vaak gewend om een verhaal van een cliënt aan te horen, om vervolgens de oplossing te bepalen. Dat is nu juist niet de bedoeling. De regie niet proberen over te nemen, vraagt om een fundamenteel andere mindset van zorgverleners van de toekomst.’

Hoe proberen jullie die fundamenteel andere mindset te stimuleren?

‘We hebben diverse opdrachten in het boek gezet. Ook is er een website met verdiepend materiaal, opdrachten en filmpjes per hoofdstuk. Daarnaast is er een bordspel ontwikkeld dat je kunt bestellen als hulpmiddel om rondom de zes dimensies van Positieve Gezondheid in gesprek te gaan.’

Kun je wat meer vertellen over de inhoud van het boek?

‘In het boek stippen we diverse gedragsmodellen aan. Daarin zetten we uiteen welke vormen er zijn, zonder lezers toe te leiden naar één specifieke oplossing. Een methode opleggen, willen we juist niet. Door altijd in gesprek te blijven met zowel cliënten als collega’s, kan er dubbele emancipatie ontstaan. Je leert als hulpverlener om op je handen te zitten en een goed gesprek te voeren. Aan de andere kant leert een cliënt om zelf regie te pakken. Vaak hebben zorgverleners als eerste reflex om wensen van cliënten te vervullen. De cliënt aan de andere kant geeft vaak aan graag zelf keuzes te willen maken over zelfstandig zijn en langer thuiswonen. Tegelijkertijd verwacht een cliënt vaak dat een zorgverlener op afroep klaarstaat. Dat systeem is in de toekomst niet langer houdbaar. Daarom moeten we nu starten met het bewustmaken van onze professionals van de toekomst, zodat we op termijn gedragsverandering van gezondheids- en welzijnbevorderaars kunnen bewerkstelligen. En daarna volgt ook gedragsverandering bij de cliënt.’

Hoe wordt het boek ontvangen?

‘Veel professionals geven aan dat ze al langer op dit boek zaten te wachten! De reacties zijn over het algemeen lovend. En natuurlijk is er nog ruimte voor verbetering en aanvulling. We horen graag suggesties, zodat we het boek verder kunnen uitbreiden. Ik wil lezers uitnodigen mee te denken. Mis je iets? Heb je mooie praktijkvoorbeelden? Helpt het boek? Wat zou nog beter geholpen hebben? Met die kennis kunnen we ons boek in de toekomst verder aanvullen.’

Het boek is te bestellen in de webshop van Coutinho.